"Ένας βλάκας και μισός", του Δημήτρη Ψαθά, Γράφει ο Νίκος Μπατσικανής

 

"Ένας βλάκας και μισός", του Δημήτρη Ψαθά

Σκηνοθεσία και Μουσική Επιμέλεια: Γιώργος Φραντζεσκάκης

Σκηνικά και Κοστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά

Χορογραφίες: Άννα Μάγκου

Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Βουτυρά

Ερμηνείες: Θωμάς: Μάκης Πατέλης, Κυρ-Σωτήρης: Θοδωρής Ρωμανίδης, Κυρά Θοδώρα: Νατάσσα Κοτσοβού, Ουρανία: Έφη Ρασσιά, Ανθούλα: Βασιλική Αγγέλη, Φώτης και δικηγόρος Περλεπές: Κωνσταντίνος Ραβνιωτόπουλος, Γειτόνισα και δικηγόρος Σαματά: Ρένια Σπήλιου, Καραμήτσος: Αλέξανδρος Θεοδωρόπουλος, Χωροφύλακας: Αντώνης Αργυρός

Στον ρόλο τού δικαστή, ο Οδυσσέας Σταμούλης

Στα τηλεφωνήματα, ακούγονται οι φωνές τών: Γιώργου Σουξέ και Μιχάλη Μαρκάτη

Απολαυστική κωμωδία τού μαΐστορα Δημήτρη Ψαθά, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία, στο παρελθόν, ως θεατρική παράσταση: Α. 1956 - 57, «Θέατρο Αθηνών» και σε μεγαλειώδη περιοδεία στη Νέα Υόρκη και στο Σικάγο, θίασος Βασίλη Λογοθετίδη. Β. Δεκαετία τού 1970, θίασος Γιάννη Γκιωνάκη και Γ. Δεκαετία τού 1990, Θέατρο «Ακάδημος», θίασος Δημήτρη Πιατά, αλλά «πέρασε» και στις επόμενες γενιές μέσα από την ομώνυμη ταινία τού Γιάννη Δαλιανίδη (1959/60, με πρωταγωνιστή τον Χρήστο Ευθυμίου) και τη συνεχώς επαναλαμβανόμενη παρουσίασή της στην τηλεόραση.

Ο Θωμάς Κατσαρός ή κουτο-Θωμάς είναι ένας καλοκάγαθος άνθρωπος, που γίνεται, συνεχώς, αντικείμενο χλευασμού, λόγω της χαμηλής νοημοσύνης του. Είναι ερωτευμένος με την όμορφη χήρα Ουρανία. Η Ουρανία προσποιείται πως ανταποκρίνεται στο ενδιαφέρον τού Θωμά, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσει στα άνομα σχέδιά της. Ο σύζυγος της Ουρανίας, Σωτήρης Καραμαούνας, ο οποίος φημίζεται για τη φιλαργυρία του, εδώ και έναν χρόνο θεωρείται νεκρός, μετά από το ναυάγιο του πλοίου στο οποίο επέβαινε. Ξαφνικά, ένα βράδυ, παραμονή τού μνημοσύνου του, ο θεωρούμενος νεκρός Σωτήρης εμφανίζεται ζωντανός στο σπίτι του, σοκάροντας την Ουρανία και τον Θωμά. Στη συνέχεια, τους εξηγεί ότι όλο το προηγούμενο διάστημα κρυβόταν, έτσι ώστε να μπορέσει να εισπράξει την ασφάλεια ζωής που είχε κάνει. Η Ουρανία, η οποία διατηρεί δεσμό με τον Τώνη Καραμήτσο, δεν διστάζει να ζητήσει από τον Θωμά να δολοφονήσει τον Σωτήρη, μιας και θεωρείται νεκρός, επειδή, εν τω μεταξύ, έχει εισπράξει την ασφάλεια ζωής τού συζύγου της. Ο Θωμάς είναι διστακτικός, αλλά επιχειρεί μιαν απόπειρα δηλητηρίασης, η οποία αποτυγχάνει. Στη διάρκεια του μνημοσύνου τού Σωτήρη, ένας διαρρήκτης μπαίνει στην κρεβατοκάμαρα και κλέβει τη βαλίτσα με τα χρήματα της ασφάλειας ζωής, τα οποία είχε εισπράξει η Ουρανία και παραδώσει στον σύζυγό της μετά την επιστροφή του. Ο Σωτήρης, αντιλαμβανόμενος την κλοπή, εμφανίζεται και προκαλεί σοκ σε οικείους και παρευρισκομένους. Η αποκάλυψη πως ο Σωτήρης είναι ζωντανός έχει ως αποτέλεσμα τη διεξαγωγή δίκης, κατά την οποία ξεσκεπάζονται όλα τα μυστικά, καθώς η ασφαλιστική εταιρεία θεωρεί πως εξαπατήθηκε. Ποια θα είναι η απόφαση του δικαστηρίου, για τον καθένα από τους κατηγορούμενους κι εμπλεκόμενους, και ποια η πορεία τής ζωής τους, μετά από όσα συνέβησαν;

Ο Γιώργος Φραντζεσκάκης σκηνοθέτησε με πολύ κέφι την παράσταση, έχοντας κάνει και τη μουσική επιμέλεια, χαρίζοντας στο κοινό μια ξεκαρδιστική κωμωδία. Βοηθός σκηνοθέτη η Ελένη Βουτυρά. Χορογραφίες η Άννα Μάγκου. Όμορφο, λειτουργικό και με προοπτική το σκηνικό τής Λαμπρινής Καρδαρά και πολύ ωραία τα εποχής κοστούμια της. Ο Μάκης Πατέλης απέδωσε μοναδικά τον κουτο-Θωμά, πλαισιωμένος από τους άλλους ηθοποιούς, σε σπουδαίες ερμηνείες: Θοδωρής Ρωμανίδης (Σωτήρης Καραμαούνας), Έφη Ρασσιά (χήρα Ουρανία Καραμαούνα), Νατάσσα (Θεοδώρα), Βασιλική Αγγέλη (Ανθή), Αλέξανδρος Θεοδωρόπουλος (Τόνι). Μαζί τους ο Κωνσταντίνος Ραβνιωτόπουλος και η Ρένια Σπήλιου και στον ρόλο τού προέδρου τού δικαστηρίου ο Οδυσσέας Σταμούλης. Αληθινό Θέατρο, από αληθινούς θεατρίνους. Οι θεατές, στο κατάμεστο Θέατρο Κολωνού, συμμετείχαν σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, με ζωηρά γέλια, και καταχειροκρότησαν όλους τους συντελεστές στο τέλος, επευφημώντας ζωηρά. Πολλά συγχαρητήρια. 

(Διάρκεια: 2 ώρες)

Η παράσταση δόθηκε στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κολωνού (από τις σπουδαιότερες καλλιτεχνικές διοργανώσεις τού ΟΠΑΝΔΑ, του Δήμου Αθηναίων), με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

1 Αυγούστου 2023, «Ανοιχτό Θέατρο Κολωνού» του Δήμου Αθηναίων, Ιωαννίνων και Καπανέως, 10444

Τηλέφωνο: 210 528 4856

Νίκος Μπατσικανής, ποιητής, συγγραφέας, κριτικός Θεάτρου,

μέλος τής Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

Δημήτρης Ψαθάς: Έλληνας χρονογράφος, δημοσιογράφος, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, με δεκάδες έργα στο ενεργητικό του.

Τα περισσότερα από τα θεατρικά του έργα έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες, με τεράστια επιτυχία. Τα έργα του γνώρισαν τη διεθνή αναγνώριση και μεταφράστηκαν στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ρωσικά, τα ρουμανικά και τα τουρκικά, και παίχτηκαν σε πολλές ξένες χώρες. Υπήρξε σύμβουλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, καθώς και μέλος τής Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ).

Ο Δημήτρης Ψαθάς, με καταγωγή από την Τένεδο, γεννήθηκε στην Τραπεζούντα τού Πόντου, τον Οκτώβριο του 1907. Το 1923, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του και αφιερώθηκε στη δημοσιογραφία, στο ευθυμογράφημα και το θέατρο.

Το 1925 ξεκινάει τα πρώτα δημοσιογραφικά του βήματα από τις σελίδες τής εφημερίδας «Ελεύθερον Βήμα». Το 1935 αρχίζει να γράφει στην εφημερίδα «Αθηναϊκά Νέα», στιγμιότυπα από τα δικαστήρια, με το ψευδώνυμο «Ο μάρτυς». Το 1937 αναλαμβάνει το χρονογράφημα στην ίδια εφημερίδα (που μετά την Κατοχή μετονομάστηκε σε «Τα Νέα»), όπου παρέμεινε για σαράντα (40) περίπου χρόνια, δίνοντας με πάθος την καθημερινή του παρουσία, μέσα από τη στήλη τού μαχητικού του χρονογραφήματος «Εύθυμα και Σοβαρά», που δέσποζε στην πρώτη σελίδα. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί το πρώτο χιουμοριστικό του βιβλίο «Η Θέμις έχει Κέφια», με θέμα τα ευτράπελα των δικαστηρίων.

Το 1938 κυκλοφορεί το επόμενο «Η Θέμις έχει Νεύρα». 

Το 1940 γράφει το πρώτο θεατρικό του έργο «Το Στραβόξυλο».

Το 1941 κυκλοφορεί σε βιβλίο η θρυλική «Μαντάμ Σουσού», ενώ την ίδια χρονιά γράφει και παρουσιάζει στο θέατρο την κωμωδία «Ο Εαυτούλης μου». 

Το 1942 ανεβαίνει στη σκηνή η θεατρική «Μαντάμ Σουσού». Το 1942 - 1943 γράφει τα μονόπρακτα: «Ο Νευρικός Κύριος» (γνωστό ως «Η τσάντα και το τσαντάκι»), «Η γαλάζια χελώνα» και το «Ιφιγένεια εν... Μαύροις», που κυκλοφορούν σε βιβλίο με τον τίτλο «Ο Νευρικός Κύριος και άλλα σκέτς». 

Το 1943 παρουσιάζει την κωμωδία «Οι ελαφρόμυαλοι». 

Το 1945 κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Χειμώνας τού ’41», «Αντίσταση» και «Το χιούμορ μιας εποχής», όπου απεικονίζει, με τον δικό του χιουμοριστικό τρόπο, τη δραματική περίοδο της ιταλογερμανικής κατοχής. Το 1946 γράφει την κωμωδία «Ο Φον Δημητράκης».

Το 1950 - 1951 ταξιδεύει στην Αμερική, την Αγγλία, τη Γαλλία, την Τουρκία, την Αίγυπτο και περιλαμβάνει τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις σε τρία βιβλία: «Κάτω απ' τους ουρανοξύστες» (1950), «Στη χώρα των μυλόρδων» (1951) και «Παρίσι, Σταμπούλ και άλλα εύθυμα ταξίδια» (1951).

Το 1953 γράφει την κωμωδία «Ζητείται ψεύτης», το 1954, την κωμωδία «Μικροί Φαρισαίοι», ενώ το 1956 κυκλοφορεί το χιουμοριστικό μυθιστόρημα «Οικογένεια Βλαμμένου», μια σάτιρα των ηθών τής εποχής. Ακολουθούν οι κωμωδίες του: «Ένας βλάκας και μισός» (1956), «Προς Θεού, μεταξύ μας» (1957), «Φωνάζει ο κλέφτης» (1958), «Εταιρεία Θαυμάτων» (1959), «Η Μαίρη τα λέει όλα» (1960), «Εξοχικόν κέντρον Ο Έρως» (1960), «Εμπρός να γδυθούμε» (1962), «Η Χαρτοπαίχτρα» (1963), «Ξύπνα Βασίλη» (1965), «Ο αχόρταγος» (1966), «Ο κουτσομπόλης» (1968), «Προίκα μου αγαπημένη» (1968), «Οι ατίθασοι» (1970), «Ο αφελής» (1973), «Το ανθρωπάκι» (1974). Τελευταία του βιβλία υπήρξαν τά: «Σε ήχο πλάγιο» (1973) και «Μαίηντ ιν Αμέρικα». 

Ο Δημήτρης Ψαθάς έγραψε κι ένα ιστορικό χρονικό, 500 σελίδων, συγκλονιστικό ντοκουμέντο από τη ζωή, τους διωγμούς και την αντίσταση του ελληνισμού τής ιδιαίτερης πατρίδας του, με τίτλο «Γη τού Πόντου» (1966).

Ο Δημήτρης Ψαθάς πέθανε στην Αθήνα, στις 13 Νοεμβρίου 1979.

Μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησαν επιλογές χρονογραφημάτων του σε τρία (3) βιβλία: «Στο καρφί και στο πέταλο» (1999), «Στου κουφού την πόρτα» (2001) και «Το εύθυμο καρνέ» (2002).

Τα θεατρικά του έργα (κωμωδίες) παίχτηκαν από όλους, σχεδόν, τους θιάσους τής Αθήνας, ενώ γυρίστηκαν και σε ταινίες, με τους καλύτερους Έλληνες σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Επίσης, ορισμένα έργα του μεταφέρθηκαν στο Ραδιόφωνο και στην Τηλεόραση, με μεγάλη ακροαματικότητα / τηλεθέαση, όπως η «Μαντάμ Σουσού».

Γραμματόσημο με τη μορφή τού Δημήτρη Ψαθά εκδόθηκε το 2015, στην αναμνηστική σειρά γραμματοσήμων των ΕΛΤΑ «100 χρόνια από την ίδρυση της ΕΣΗΕΑ». 

(Βικιπαίδεια, απόσπασμα)

Επιμέλεια: Σταυρούλα Δεκούλου