νήΚος Θ. Παναγιωτάρας, Ερως hic et ubique

Ο Νίκος Παναγιωτάρας, καθηγητής Παγκόσμιας Λογοτεχνίας στο Fontbonne University, Saint Louis, και Washington University, Saint Louis, ως ξεναγός στην πολιτική ποίηση έχει επιδοθεί και ταχτεί στην προσπάθεια επιβίωσης της ελληνικής γλώσσας και της τέχνης του «γράφειν και ποιείν».Το ποιητικό του έργο "Ερως hic et ubique" ("Ερως ερώτων") που μόλις κυκλοφόρησε, είναι αφιέρωμα στον έρωτα, ένας ύμνος στην αγάπη που μας παρουσιάζει με τον μοναδικό δικό του τρόπο:

"Ο τίτλος: έρωτας εδώ και παντού μας οδηγεί στην ολοκλήρωση της υπόστασής μας, στο ιερό προσκύνημα της ζωής που λέγεται αγάπη, πόθος κι έρωτας, ζωή και θάνατος, τρέλα κι αθανασία. Ο καθένας μας θυσία για τον άλλον, υπέρβαση και η δύναμη της αγάπης ανοίγει την ψυχή και την καρδιά του ανθρώπου στο επέκεινα του ορατού. Ένδυμα το σώμα του ενός για τον άλλο, η μυσταγωγία του έρωτα το προφύλαγμα αλλήλων. Μόνον σαν δεν ερωτευτεί κανείς, σαν δεν δώσει μηδέ δοθεί, κατανοεί με πόνο ψυχής τη θνητότητά του, την άσκοπη και μάταιη περιπλάνησή του, την άκαρπη αναζήτησή του. Αυτό που μας ενώνει είναι η απαρχή της ζωής, ο έρωτας, ο καρπός του, η προφητεία μας για ένα καλύτερο αύριο. Μήπως κι εμείς προφητεία δεν είμαστε των γονιών μας μέσα από τον δικό τους έρωτα; Το θέμα είναι πανάρχαιο.

Ο Έρωτας είναι η τρίτη κατά σειρά θεότητα μετά το Χάος και τη Γαία. Το «έρως ανίκατε μάχαν» θα συνεχίσει να εμπνέει μέσα από όλες του τις αντιθέσεις, τη χαρά, τον πόνο, τη μελαγχολία και τις απογοητεύσεις, την τρυφερότητα και τη βιαιότητα, αρκεί να έχει λόγο δράσης, αφορμή. Και η αφορμή είμαστε όλοι εμείς".

Ο καθηγητής Παγκόσμιας Λογοτεχνίας,  νήΚος Θ. Παναγιωτάρας συζητά μαζί μας για χάρη των αναγνωστών του Τέχνης τόπος, απαντώντας σε 5 + 1 ερωτήσεις μας.

1. Γιατί νήΚος με «η»;

νηΚος με "η" και μικρό "ν".

Αποφάσισα από τις αρχές της 10ετίας του '70 να γράφω το όνομά μου με "νη" για διαφορετικούς λόγους, πρωτίστως το "νη" είναι αρνητικό προθετικό μόριο ενώ ταυτόχρονα δηλώνει ισχυρή κατάφαση, βλ. νη τον Δία, νη την Αθήνα κ.τ.λ. μεταξύ άλλων σημαίνει απόρθητο, κάτι που δεν κατακτιέται.

Ένας άλλος λόγος είναι για να μου θυμίζω πως ως άνθρωπος μπορεί να κάνω λάθη εκούσια ή ακούσια.

Χαριτολογώντας θα προσθέσω πως με "νη" είμαι επικεφαλής όλων όσων ακούν στο όνομα Νίκος μιας και το "η" προηγείται το "ι" στο αλφάβητο, και τέλος γράφοντας το όνομα μου με "η" και με μικρό "ν" εξαπατώ τον Απόστολο Πέτρο. Δεν το εκλαμβάνει ως κύριο όνομα κι έτσι κερδίζω λίγο χρόνο μήπως και διορθωθώ και ταυτόχρονα ολοκληρώσω αν είναι εφικτό το συγγραφικό μου έργο.

2. Τι θέλετε να αποκομίζουν οι αναγνώστες όταν διαβάζουν τα κείμενα ή τους στίχους σας;

Κυρίως θα έλεγα διαβάζοντας κείμενα μου-στίχους να μπορούν να βλέπουν ή αν θέλεις να εντοπίζουν έστω και μέρος του εαυτού τους, να μπορούν να ταυτιστούν με όλων των ειδών ανθρώπους στον βαθμό που θέλουν ή επιλέγουν, καλλιεργημένους ή μη και βεβαίως να είναι σε θέση να καταλάβουν πως όλοι μαζί χτίζουμε μια κοινωνία για το κοινό καλό, και όχι μόνον για ίδιον όφελος.

3. Διδάσκετε στους φοιτητές σας δικά σας λογοτεχνικά έργα; Αν όχι, τι επιλέγεται να μελετάτε μαζί τους;

Τις περισσότερες φορές διδάσκω θεματική Αγγλική Λογοτεχνία 15ου - 21ου αιώνα, ενίοτε Ισπανική, Ελληνική, Ρωσική, στα αγγλικά.

Εξειδικευμένα διδάσκω σύγχρονη Αγγλική Λογοτεχνία: Eliot, Pound, Whitman, Joyce, Keats, Yates.

Έχουν υπάρξει φορές που εμβόλιμα χρησιμοποίησα και δικά μου γραπτά στην διδασκαλία, με μεγάλη μου χαρά μα και τιμή έχω ουκ ολίγες φορές δώσει μέρος των γραπτών μου σε φοιτητές και συναδέλφους, ενίοτε μου λένε πως τους εντυπωσιάζει το ύφος και το είδος γραφής μου.

4. Έχοντας διδάξει στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, τι σας ώθησε να επιστρέψετε στην Ελλάδα;

Μονολεκτικά θα πω...

η Ελληνικότητα μου και η αγάπη μου προς την Ελλάδα.

5. Τι πραγματεύεται το τελευταίο σας βιβλίο; Πού το βρίσκουμε;

Το πλέον πρόσφατο βιβλίο μου που εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Βεργίνα με αγάπη διαπραγματεύεται τι άλλο; τον Έρωτα!

Ένα δισεπίλυτο κοινωνικό/ανθρώπινο πρόβλημα που τελικά δεν έχει μια μόνο λύση αλλά πάμπολλες, θηλυκές όσον και αρσενικές. Το βιβλίο μου " Έρως hic et ubique" μπορεί να το προμηθευτεί ο καθείς μας από τα βιβλιοπωλεία ή απευθείας από τον Εκδοτικό Οίκο Βεργίνα.

5 + 1.  Αν έπρεπε σε μια παγκόσμια καταστροφή να σώσετε ένα βιβλίο, ποιο θα σώζατε;

Σε μια παγκόσμια καταστροφή... μου θυμίσατε το έργο 451° Fahrenheit θα προσπαθούσα παντιοτρόπως να σώσω 3 βιβλία. Την "Οδύσσεια" του Ομήρου, τον "Ηγεμόνα " του Machiaveli και τον "Προφήτη" του Khalil Gibran. Θεωρώ μεταξύ άλλων πως αυτά τα βιβλία είναι μια σχεδόν ολοκληρωμένη καταγραφή του ανθρώπινου είδους.

Όλοι μας φρονώ είμαστε μέρος των βιβλίων αυτών, κάποιοι μάλιστα έχουν παίξει τον ρόλο τους επακριβώς και πολλοί άλλοι συμπεριλαμβανομένου εμού περιμένουμε την ώρα και την στιγμή που θα κληθούμε να ανέβουμε στην σκηνή... ως έλεγε κι ο W. Shakespeare ... life is a stage...!

Ν.Π. Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και τις άκρως ενδιαφέρουσες και στοχευμένες ερωτήσεις σας. Εύχομαι να μην κούρασα!

Τ.τ. Κύριε Παναγιωτάρα, εγώ σας ευχαριστώ από καρδιάς που μοιραστήκατε τις σκέψεις σας με το Τέχνης τόπος και τους αναγνώστες του. Καλοτάξιδο το νέο σας βιβλίο. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για την παρουσίασή του. 

Σύνταξη, επιμέλεια:  Σταυρούλα Δεκούλου