Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Σταυρούλα Δεκούλου
1.- Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
“ Από Διός άρχεσθαι”. Απ' όσο ξέρουμε έχετε γεννηθεί στην Αθήνα, όπου και διαμένετε. Η απώτερη καταγωγή σας ποια είναι; Μιλήστε μας σχετικά γι’ αυτό το θέμα.
Κύριε Ανδρέου,
χαιρετίζω με ιδιαίτερη χαρά αυτό μας το συναπάντημα στο έγκριτο λογοτεχνικό σας περιοδικό και σας ευχαριστώ εγκάρδια για τη φιλοξενία. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, αλλά κατάγομαι από την πατρική μου ρίζα από το Οίτυλο της Μάνης. Η ιστορία της οικογένειας του πατέρα μου, βέβαια, χάνεται στα βάθη των αιώνων, στην Αναγέννηση, στη Φλωρεντία, στη «γειτονιά» των Μεδίκων όπου ο πρόγονός μου είχε αποκτήσει δύναμη και σεβασμό λόγω του ιατρικού επαγγέλματος που εξασκούσε. Συνθήκες ανάλογες των ιστοριών και των μυστικών κάθε δουκάτου ανάγκασαν τον πρόγονό μου, μαζί με τη σύζυγό του να ταξιδέψουν ως την αυλή του Παλαιολόγου κι από εκεί λίγο καιρό μετά στη Μάνη όπου και αυτομόλησαν. Εκεί δημιουργήθηκε και η τρισυπόστατη μονή, Ζωοδόχος Πηγή, που μέχρι και σήμερα φέρει το όνομά μας, Μονή Δεκούλων. Η ιστορία της οικογένειας του πατέρα μου πάντα με μάγευε και θα μπορούσα να σας εξιστορώ με τις ώρες τα γεγονότα που πλούτισαν την ιστορία της ως τις μέρες μας, αλλά γι’ αυτό θα μας χρειαζόταν όλο το τρέχον τεύχος των Αντιστροφών.
Η μητέρα μου κατάγεται από την Κρήτη. Εκεί ανάμεσα στα αμπέλια και τις ελιές πέρασα τα περισσότερα καλοκαίρια της ζωής μου. Ακούγοντας λύρα και φτιάχνοντας μαντινάδες για να συνεχίσουμε τις ποιητικές μας αντιμαχίες.
2.- Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Αρκετά χρόνια διακονείτε την λογοτεχνία. Γράφετε ωραία ποίηση, αλλά και πεζογραφία. Περιδιαβήκατε τις ρύμες, τις αγυιές και τα μονοπάτια της ποιήσεως και εν τέλει θρονιάσατε στο πλατύ τ΄ αλώνι της λογοτεχνίας. Μιλήστε μας για το έργο σας.
Τα πρώτα μου γραπτά φιλοξενούνται σε περιοδικά της δεκαετίας του ’90. Κανείς δεν φανταζόταν όταν τα δημοσίευε στη γυναικεία του στήλη ότι τα έγραφε ένα κοριτσάκι της 1ης Γυμνασίου. Κοιτάζω ακόμα συγκινημένη τα αποκόμματα. Την τελευταία δεκαετία γραφές μου δημοσιεύτηκαν σε αρκετά συνδρομητικά λογοτεχνικά περιοδικά, όπως στη Νέα Αριάδνη, την Πνευματική Ζωή, το Κελαινώ, τον Νουμά, των οποίων οι εκδότες με τίμησαν και με αφιερώματα στο λογοτεχνικό μου έργο. Δημιούργησα μια λογοτεχνική επιφυλλίδα στην εφημερίδα Κυπριακός Ελληνισμός της οποίας είχα και τη διεύθυνση σύνταξης. Έχω εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές, ένα θεατρικό, ένα ημερολόγιο συναισθημάτων αφιερωμένο στους πρόσφυγες και βασισμένο στις μεταπτυχιακές μου σπουδές και μια συλλογή διηγημάτων. Ήδη βρίσκονται υπό έκδοση ένα δεύτερο θεατρικό και ένα παραμύθι που θα τα υποδεχτούμε μέχρι και το Πάσχα. Επόμενο στη σειρά είναι μια νουβέλα που έχει ήδη δημοσιευτεί στο διαδίκτυο και απέσπασε πολύ καλές κριτικές.
3.-Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Είστε εξέχον μέλος της ιστορικής Εταιρίας των Ελλήνων Λογοτεχνών. Ποια είναι σήμερα η θέση της Εταιρίας αυτής στα λογοτεχνικά δρώμενα της Χώρας; Ποια η προσφορά των μελών της στην λογοτεχνική παραγωγή;
Πραγματικά κύριε Ανδρέου, η Επιτροπή Κρίσης Νέων Μελών της Ε.Ε.Λ. με ενέταξε στους κόλπους της Εταιρίας, μετά από ομοφωνία το καλοκαίρι που μας πέρασε, αν και δραστηριοποιούμουν στα λογοτεχνικά της δρώμενα και πριν να γίνω μέλος της. Δεν έκρυψα ποτέ ότι η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών υπήρξε η λογοτεχνική μου Ιθάκη. Ως άλλη Ιθάκη όμως, ο χώρος μας λυμαίνεται από μνηστήρες που θέλουν να οικειοποιούνται τα πλούσια αγαθά που προσφέρει, να αδειάζουν τις αποθήκες του πύργου και να ευτελίζουν την παρουσία μας στη μεγάλη σάλα. Η Εταιρία όπως και πολλές άλλες λογοτεχνικές ενώσεις έχουν ατονήσει και ξεθωριάσει στις μέρες μας και κανείς πραγματικά δεν μας γνωρίζει πέρα από τους δικούς μας κύκλους. Αυτό καθιστά την επιρροή μας στα λογοτεχνικά δρώμενα της χώρας ανύπαρκτη.
Η Εταιρία πρέπει να ψάξει τη δύναμή της στις απαρχές της, στους γεννήτορές της και να λάμψει και πάλι δυνατή και αγέρωχη. Όλα τα μέλη οφείλουμε ενωμένα να εργαστούμε ώστε να προσεγγίσουμε κάθε θεσμό λογοτεχνικό ή πολιτιστικό και να επηρεάσουμε τους νέους με τις γραφές μας. Να οργανώσουμε λογοτεχνικά δρώμενα, διαγωνισμούς σε συνεργασία και με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Οι μεγάλοι δάσκαλοι της Λογοτεχνίας προέδρευσαν στην Ε.Ε.Λ. και είναι καιρός να το θυμίσουμε σε όλους.
4.- Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Απ’ όσο ξέρουμε, ασχολείστε με την υγεία από χρόνια. Είναι πολλοί οι αρνητές της Ιατρικής ως Επιστήμης. Μάλιστα, ο σκοτεινός Φιλόσοφος Ηράκλειτος, ασθενήσας, αρνήθηκε την συνδρομή της, για να μην αναγνωρίσει ως επιστήμονες τους ιατρούς. Και πέθανε. Είναι κάποιοι που λένε ότι μετά τον Ιπποκράτη και τον Γαληνό, δεν έχει προαχθεί η ιατρική. Απλώς λειτουργεί με στήριγμα τις επίκουρες επιστήμες ( χημεία, βιολογία κ. ά.). Πού βρίσκεται η αλήθεια;
Υπηρετώ τη νοσηλευτική επιστήμη είκοσι έξι συναπτά έτη. Όλα αυτά τα χρόνια σε συνεργασία με τους ιατρούς της μονάδας που εργάζομαι έχω δει τα μαγικά και τα θαύματα που η γνώση και η πρακτική μπορεί να δημιουργήσει. Οι επιστήμες της υγείας είναι επιστήμες ζωντανές και ευτυχώς εξελίξιμες ώστε να μπορούν κάθε φορά να προσαρμόζονται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας και να υπηρετούν αποτελεσματικά την ανθρωπότητα. Οι επιστήμες της υγείας εμπεριέχουν και τη χημεία και τη βιολογία και την ανθρωπολογία, όπως κάθε επιστήμη εμπεριέχει και κομμάτια άλλων επιστημών στον πυρήνα της για να εξελίσσεται.
5.-Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Είναι οι Θεοί οι δημιουργοί των ανθρώπων ή οι άνθρωποι οι δημιουργοί των Θεών; Και περαιτέρω, οι θρησκείες πιστεύετε ότι είχαν θετική επίδραση στους ανθρώπους σε προσωπικό επίπεδο;
Δεν ξέρω πραγματικά αν έχει σημασία να γνωρίζουμε ποιος είναι δημιούργημα ποιανού, όμως πραγματικά ο μηδενισμός είναι κάτι που με τρομάζει. Η πίστη σε μια ανώτερη δύναμη είναι αυτή που αφήνει την ελπίδα αναμμένη ακόμα και τις πιο σκοτεινές ώρες, αλλά και αποτρέπει από τις πιο ειδεχθείς αποφάσεις. Επίσης με παρηγορεί η σκέψη ότι η ψυχή του πατέρα μου αναπαύεται στο φως και προσμένει, όταν έρθει η ώρα, να αγκαλιάσει τη δική μου.
6.-Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Οι αρχαίες κοινωνίες ήταν φειδωλές στην απονομή ισοπολιτείας (ιθαγενείας) στους αλλογενείς. Ο φιλόσοφος Κέφαλος και ο γιος του Λυσίας, ο ρήτορας, πέθαναν στην Αθήνα μέτοικοι. Η pax Romana του Καρακάλλα ( 212 μ.Χ.) καθυστέρησε 4 αιώνες. Σήμερα με σχεδόν συνοπτικές διαδικασίες πολλοί αλλογενείς παίρνουν την ελληνική ιθαγένεια. Θα έχει επιπτώσεις αυτή η εξέλιξη στην πορεία του Γένους των Ελλήνων;
Κύριε Ανδρέου, ακούω συχνά αυτόν τον προβληματισμό και πραγματικά αναρωτιέμαι αν βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Τι είναι αυτό που μας τρομάζει τελικά; Μη χάσουμε την ταυτότητά μας; Θεωρώ πως αυτό είναι υποκριτικό. Δείτε τα πρότυπα και τα έθιμα που προωθούνται στους νέους μας και υιοθετούνται από την κοινωνία. Ακούστε τον τρόπο που μιλούν οι νέοι μας, τις αξίες που καταρρίπτουν μέσα τους, την λογοτεχνία και την ιστορία που αγνοούν, την τέχνη ή τον πολιτισμό που δεν γνωρίζουν. Είμαστε όλοι τόσο απορροφημένοι να ομοιάσουμε σε καθετί αλλότριο που λίγο μπορούν να μας ακουμπήσουν όσα φέρνουν μαζί τους οι δυστυχείς παρεκτοπισμένοι πρόσφυγες ή μετανάστες. Αν η Ελλάδα, επιθυμεί να μείνει ζωντανή, θα πρέπει οι πολίτες και οι αιρετοί της άρχοντες να αναστοχαστούν πώς θα ξυπνήσουν το φρόνημα των Ελλήνων μέσα στις ψυχές των νέων μας, πώς θα τους κοινωνήσουμε το ελληνικό ιδεώδες, πώς θα τους διδάξουμε το παρελθόν μας και πώς θα τους πείσουμε να στοχεύσουν στην αυτοβελτίωση, να παραμείνουν στον τόπο τους και να εργαστούν για αυτόν. Η μαγιά στο Γένος των Ελλήνων είναι αθάνατη, όπως αποδείχτηκε και μετά από τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και δυο παγκόσμιους πολέμους. Αρκεί κάποιος να βρεθεί να τη ζεστάνει και να τη βγάλει από τη νάρκη των ημερών μας.
7.- Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Ο Ευριπίδης σημείωσε ότι “οι Θεοί και οι Μοίρες φρόντισαν στη ζωή να γίνονται πράγματα που δεν έπρεπε να γίνουν και δεν γίνονται πράγματα που έπρεπε να γίνουν”. Είναι στ’ αλήθεια απών ο άνθρωπος σε όσα παθαίνει;
Δεν θα διαφωνήσω μαζί σας ότι υπάρχουν συνθήκες και καταστάσεις που συμβαίνουν από το πουθενά, χωρίς εξήγηση ή τουλάχιστον χωρίς δική μας υπαιτιότητα. Όμως σε κάθε δυσκολία ή δίλημμα αυτό που βρίσκουμε και στο Δωδεκάθεο και στην Ορθόδοξη πίστη μας είναι η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Η δυνατότητα δηλαδή αφού μελετήσει κάθε ενδεχόμενη κατάσταση να μπορεί να επιλέξει πώς να πορευτεί.
8. Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Ο Κώστας Καρυωτάκης έδρασε με το έργο του μέσα στις συνειδήσεις των νεότερων ποιητών, οι οποίοι τρέφονταν με τον ποιητικό του κόσμο. Αυτά πριν 100 περίπου χρόνια. Στα ύστερα χρόνια βλέπετε άλλον τέτοιον ποιητή, του οποίου οι ρίζες της ποιητικής δράσεως ν΄ απλώθηκαν στον νου και την ψυχή των νεότερων ποιητών;
Όταν ήμουν πολύ πιο νέα ανακάλυψα το «Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη που με συντάραξε και πριν καλά καλά συνέλθω συνάντησα τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου. Ούσα μεγαλύτερη ήρθα σε επαφή με τη γραφή του Τάσου Λειβαδίτη διαβάζοντας το «Σε περιμένω παντού». Νομίζω πως οι στίχοι και τα νοήματα αυτών οι τριών ποιητών που έζησαν περίπου την ίδια εποχή αιωρούνται ανάμεσά μας σε κάθε μας λογοτεχνική συνάντηση. Το βλέπω στα μάτια όσων μας παρακολουθούν, στο μειδίαμα των χειλιών, στην ανάσα που βαθαίνει ή στα χέρια που ξαφνικά ψάχνουν τον διπλανό τους. Θεωρώ πως η ερωτική τους γραφή είναι το πιο μεγάλο πολιτικό πραξικόπημα που έχουμε παρακολουθήσει στην ποίηση. Οι στίχοι τους επαναστατικοί, γεμάτοι ζωή και αντίδραση δίνουν κλωτσιά στο κατεστημένο και μιλούν κατάγυμνοι μέσα σε ειλικρινείς συνειδήσεις και ποιητικές ψυχές που ξεδιψούν μόνο με άκρατο οίνο.
9.- Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Εδώ και αιώνες υπάρχει το πρόβλημα της Ιθάκης, εάν δηλαδή η Ομηρική Ιθάκη είναι η σημερινή ή κάποιο άλλο μεγαλύτερο νησί ( μάλλον η Λευκάδα). Ο βασιλιάς τότε έπρεπε να έχει 5.000 αιγοπρόβατα, αλλά τόσα δεν μπορούσε να θρέψει η σημερινή Ιθάκη. Ο Όμηρος πέντε φορές αναφέρει γειτνίαση της Ιθάκης με την ξηρά και ότι απλώνεται σε ρηχά νερά. Οι ανασκαφές στη Λευκάδα του Γουλιέλμου Νταίρπφελντ (1900-1913) απέτυχαν. Ωστόσο, το μνημειώδες έργο του “ Αρχαία Ιθάκη”, 1927, μάς κληροδοτήθηκε. Το ερώτημα είναι: Θα βρούμε ποτέ την Ιθάκη ή “ θα ‘ναι μακρύς ο δρόμος”, όπως έγραψε ο Κ.Π. Καβάφης;
Η πορεία μας στη ζωή, κύριε Ανδρέου, είναι ένας άτλαντας γεμάτος χαρτογραφημένες Ιθάκες. Ταξιδεύουμε και παλεύουμε μέχρι να φτάσουμε στον κάθε μας προορισμό. Αν το καλοσκεφτεί κανείς κι εμείς χάνουμε ή κερδίζουμε συνοδοιπόρους σε κάθε μας ταξίδι, επιθυμούμε να συναντήσουμε τις σειρήνες ή προσπαθούμε να ξεφύγουμε από το νησί της Κίρκης. Δεν ξέρω αν θα είναι πάντα μακρύς ή δύσκολος ο δρόμος μας για την Ιθάκη, εύχομαι όμως πάντα να φτάνω λίγο πιο πλούσια στην ψυχή και τον νου από το προηγούμενο ταξίδι.
10.- Ερώτηση
Κυρία Δεκούλου,
Το περιοδικό “ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ” σας ευχαριστεί για την καλοσύνη, που είχατε, να παραχωρήσετε την συνέντευξη αυτή. Μπορείτε να προσθέσετε ό,τι θέλετε.
Αγαπητέ κύριε Ανδρέου, σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία και για τις τόσο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που μου υποβάλατε. Η φιλία σας και η προσοχή σας με τιμά.
Αν θα μπορούσα να μοιραστώ μια σκέψη με τους αναγνώστες σας που να αφορά, ως επί το πλείστο, στον λογοτεχνικό μας Οίκο, είναι η εξής ρήση του Τζον Κένεντυ: «Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου». Αυτή την εποχή των δυσκολιών, της ανέχειας, του εγωκεντρισμού, της απαξίωσης καλό θα ήταν αντί να περιμένουμε πότε θα μας λατρέψουν να γίνουμε εμείς οι πυρσοί που θα ανάψουν τον σβησμένο βωμό της λογοτεχνίας. Να γίνουμε οι ιερείς που θα κρατήσουμε τη φλόγα αναμμένη, να εναγκαλίσουμε τους λογοτέχνες και να τους καλέσουμε όλους πίσω στην ιστορική αίθουσα της Μιχαήλας Αβέρωφ. Να δώσουμε φωνή και βήμα σε όλους, να μοιράσουμε ρόλους και να μην περισσεύει καμιά άδεια θέση. Έχουμε χρέος να στηρίξουμε και να υπηρετήσουμε την Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών τιμώντας το παρελθόν της και τους προγενέστερους από εμάς. Το βήμα της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών θα πρέπει να είναι ένα εικονοστάσι προσβάσιμο σε όλους για να μπορούμε όλοι να καταθέσουμε τον λογοτεχνικό μας οβολό. Τότε και μόνο τότε θα έχουμε μια Εταιρία ενωμένη, καθολική και δυνατή να διεκδικήσει την αθανασία απέναντι στη φθορά του χρόνου.
Σας ευχαριστώ!
Το λογοτεχνικό ΄περιοδικό "ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ" για περισσότερα από 11 χρόνια εκδίδεται και διανέμεται δωρεάν. Επειδή τα έξοδα εκδόσεως και κυρίως αποστολής είναι μεγάλα, θα πρέπει κάθε συνδρομητής που μπορεί (και μόνο τότε) να καταβάλλει το ποσό των 20,00 ευρώ ετησίως με ταχυδρομική επιταγή. Έτσι θα είναι εφικτή η περαιτέρω έκδοση και κυκλοφορία του περιοδικού.
Ο ΕΚΔΟΤΗΣ
